Tanken: grote verschillen in prijs, HVO 100 betaalbaar
Gepubliceerd: oktober 2023. Update: 4 oktober 2024. Leestijd: 3 minuten
Tot de nok vullen
Het wordt weer tijd om de boot klaar te maken voor de winter en de dieseltank tot de nok te vullen. Dat is immers de beproefde methode om condensatie, oxidatie en bacteriegroei in de dieseltank tegen te gaan. Condensvocht, bactie-smurrie en andere vervuiling zorgen er immers voor dat de motor niet echt lekker loopt. Dit kunnen we ieder voorjaar weer zien aan het aantal afgesleepte boten.
Soms kom je ook het advies tegen om de tank juist helemaal leeg te maken. Dat is natuurlijk een aardige klus en je moet die diesel dan ook wel ergens anders kunnen gebruiken. Maar het werkt natuurlijk ook: als er geen diesel in je tank zit kan er ook niets mee gebeuren. Maar een tank gedeeltelijk gevuld laten is een recept voor ellende.
Als je besluit de tank vol te gooien is het goed om de grote verschillen in de prijs van diesel in de gaten te houden. Daarbij komt dat er allerlei verschillende vormen van diesel verkrijgbaar zijn die duurder zijn dan de standaard B7 diesel maar als voordeel hebben dat ze de gevreesde vorming van bio-smurrie tijdens de winterstop tegen gaan omdat er geen bio-diesel (FAME) in zit. In dit artikel gaan we in op de prijsverschillen en de eigenschappen van de verschillende soorten diesel.
Prijsverschillen zijn groot
Er zijn App’s (b.v. "Onderweg ANWB”) die dagelijks aangeven wat de dieselprijs van iedere auto-pomp in Nederland is. Daarmee kun je altijd en overal de goedkoopste pomp in de buurt of op je route uitzoeken. De huidige (4 oktober 2024) adviesprijs voor een liter diesel is € 1,78 en die prijs komt vaak ongeveer overeen met de prijs die je op de snelweg betaalt. Gebruik je een App, of weet je in de buurt de goedkoopste pomp zelf al te vinden, dan kun je met de auto tot bijna € 0,30 per liter diesel goedkoper uit zijn.
Hoe anders gaat het als we met onze boot gaan tanken. Ten eerste hebben we zo’n App helaas niet. Pogingen daartoe, b.v. in Navionics, worden niet door iedereen gebruikt en dus loopt de informatie vaak achter. Daarbij komt dat er havens zijn méér vragen voor een liter B7 dan de adviesprijs. Voorbeeld daarvan: in een haven aan de Maas werd eind september 2024 € 1,97 voor een liter diesel B7 gevraagd terwijl in het dorp in de buurt de diesel € 1,52 kostte. In die haven stonden grote borden bij de steiger dat het verboden was om met jerrycans de boot bij te vullen. Even verderop aan de Maas in een andere haven kostte op dat moment een liter B7 Diesel € 1,67. Normale prijzen in de haven kunnen dus wél; de meeste pompen in havens zitten namelijk rond de adviesprijs. Het kan dus interessant zijn om een andere pomp op in de buurt op te zoeken: check hier de actuele adviesprijs dan weet je of een pomp duur of juist goedkoop is.
Als je (of samen met anderen) een grote hoeveelheid inkoopt bij een bunkerstation of een brandstofhandelaar dan kon je in 2023 met de boot tot wel dertig cent per liter goedkoper uit zijn dan die adviesprijs; vergelijkbaar met de goedkoopste tankstations voor auto’s. Dat verschil is in 2024 kleiner geworden omdat de prijs voor diesel lager is dan vorig jaar rond deze tijd. Maar tanken voor meer dan 20 cent onder de adviesprijs is ook dit jaar mogelijk. Bel dus vooraf met de pomp (niet als het er al in zit) om te vragen wat de prijs is voor het aantal liters dat je wil tanken. Als je een kleine hoeveelheid nodig hebt kan het met de huidige prijzen ook lonen om een jerrycan te vullen bij zo’n goedkope pomp. Slim inkopen voor de boot kan dus een hoop geld besparen en daarvoor hoeft echt niet gezocht te worden naar bedenkelijke 'aanbiedingen’ die alleen met cash geld afgerekend kunnen worden.
Alternatieven voor B7 diesel; HVO enorm in prijs gedaald.
Er zijn allerlei mogelijkheden om bacterie-smurrie, veroorzaakt door de standaard B7 diesel (FAME), tijdens de winterstalling te voorkomen. Vaak hebben die alternatieven ook bijkomende effecten voor de motor of het milieu. Tip: Je kunt alle varianten met elkaar mengen dus de tank hoeft niet eerste leeg..
De mogelijkheden op een rij van goedkoop naar duurder:
1. Je kan B7 aanvullen met een bacterie-doder. Er is veel troep te koop die nauwelijks werkt. Middellen waarvan in onafhankelijk onderzoek is gebleken dat het wél werkt zijn Marine 16 en Grotamar 71. Die laatste is verkrijgbaar bij alle grotere watersportzaken voor ongeveer € 35,- per halve liter. Die hoeveelheid is genoeg voor 2500 liter diesel. Bijmengen kost dus ongeveer anderhalve cent (€ 0,015) per liter diesel.
2. B0 (B nul) tanken is ook een mogelijkheid: dat is gewone, ouderwetse, diesel, zonder de 7% bio-diesel (FAME) bijvoeging. De adviesprijs van B0 ligt ongeveer vier cent (€ 0,04) boven die van B7 omdat er groencertificaten gekocht moeten worden om het gebrek aan bio-diesel te compenseren.
3. GTL is een synthetische diesel gemaakt uit gas en voldoet aan de EN 15940 norm. Controleer of jouw motor en dieselkachel daarmee overweg kunnen: dat is vrijwel altijd het geval. GTL bevat geen FAME en dus heeft het geen verhoogd risico op ontstaan van smurrie: prima voor de winterstalling dus. Een klein technische kanttekening: incidenteel kunnen in oude motoren de, weinig meer gebruikte, NBR-pakkingen gaan lekken. De energiedichtheid van GTL is ongeveer 5% lager dan die van B7 diesel maar de verbranding ervan is weer beter waardoor dat effect weer deels gecompenseerd wordt. Een technisch voordeel: motoren gaan er minder van roken/stinken en lopen mooier en stiller. De adviesprijs voor GTL is op dit moment ongeveer zeven cent (€ 0,07) per liter hoger dan de adviesprijs voor B7 diesel. GTL is redelijk verkrijgbaar in havens en bunkerstations maar het wordt in toenemende mate verdrongen door, het veel milieuvriendelijker, HVO-100.
4. HVO20 (Blauwe Diesel, Neste, etc.). Dit is een mix van B0 diesel en 20% HVO. Voldoet aan de normale diesel norm EN590. HVO is diesel gemaakt van -populair gezegd- ‘gebruikt frituurvet’. Het product is onder veel merknamen en bijmenghoeveelheden (20%-30%-50%) te krijgen en daarom kan het soms verwarrend zijn. Voordeel is dat er in tegenstelling tot B7 met FAME geen extra bacteriegroei plaats kan vinden. HVO heeft net als GTL een lagere energiedichtheid maar doordat het met 80% B0 vermengd is wordt de energiedichtheid nauwelijks aangetast. Het verbruik zal dus gelijk blijven. Bovendien heeft deze mengvorm bijna 20% minder CO-2 uitstoot tot gevolg. Nadeel is dat het moeilijk verkrijgbaar is aan de waterkant (wél bij brandstofhandelaren). De adviesprijs ligt ongeveer zeven cent (€ 0,07) boven die van B7 diesel.
5. HVO100 Dit is diesel die voor 100% gemaakt wordt uit ‘gebruikt frituurvet’ en gelijkwaardig afval. Het is een biologisch product maar door de (dure) manier waarop het gemaakt wordt heeft het geen last van bacteriegroei zoals die bij FAME (B7), dus geen extra smurrie. Net als GTL prima voor de winterstalling. Voordeel van HVO 100 is dat het 100% minder directe CO2 uitstoot geeft waardoor per saldo 90% minder CO2 uitstoot plaats vindt als je het productieproces van HVO mee in beschouwing neemt. Deze brandstof voldoet aan de EN 15940 norm voor brandstof. Het heeft hetzelfde risico voor pakkingen en dezelfde verlaagde energiedichtheid als GTL. De betere verbranding zorgt er, net als bij GTL, voor dat het extra verbruik, per saldo klein is. HVO mag gebruikt worden in vrijwel alle nieuwere scheepsmotoren met handhaving van de garantie (b.v. Volvo Penta en Yanmar) maar ook voor dieselkachels (b.v. Webasto). Volvo Penta gebruikt in haar testboten zelfs uitsluitend HVO 100.
Twee nadelen: het is slecht verkrijgbaar aan de waterkant, hoewel in 2024 voorzichtig de trend te zien is dat met name GTL pompen overschakelen naar HVO 100. Door die schaarste is de prijs vaak hoger dan de adviesprijs. HVO 100 is wél bij brandstofhandelaren verkrijgbaar onder de adviesprijs. Tweede nadeel was dat HVO 100 peperduur was. In 2023 lag de prijs nog rond de zestig cent (€ 0,60) per liter hoger dan de adviesprijs van B7 diesel. In 2023 is dat verschil enorm verkleind en nu nog maar € 0,13 hoger dan de B7 prijs. Grote voordeel van HVO 100 is dat je bij gebrek aan goede milieuvriendelijke alternatieven zonder enorme investeringen al je steentje kunt bijdragen aan het verminderen van schadelijke uitstoot.
Noot: prijzen van brandstoffen zijn altijd dagkoersen dus de actuele prijs zal bijna altijd afwijken van de bedragen genoemd in het artikel.